Engel oranları cetveli ile Engel durumunun değerlendirilmesinde ve belgelenmesinde uzman hekimler için standart, objektif bir yaklaşım sağlar. Engellilik halinin ölçütü olarak kişinin özrü nedeniyle yaşadığı fonksiyon kaybı ve günlük yaşam aktivitesine etkisi değerlendirilmiştir. Bu tarz yaklaşım ile Engellilik durumu belirlenirken tıbbi bozukluk hem anatomik hem de fonksiyonel olarak değerlendirilmektedir. Engel durumuna göre fonksiyon kaybı oranları belirlenirken tıbbi tedavi olsun olmasın Engel durumunda bir değişikliğin olmayacağı kanaatine varılan kalıcı bozukluklar değerlendirilir. İstisnai durumlar cetvelde özel olarak belirtilmiştir.
Engel oranları cetveli organ veya vücut sistemlerine göre bölümlere ayrılmıştır. Cetveli hazırlayan tıp uzmanları tarafından Engel oranları belirlenirken mevcut tıbbi bozukluğun ciddiyetine göre kişinin Engel oranları ve günlük yaşam aktivitesine getirdiği sınırlama % oranlar şeklinde belirlenmiştir.
ZİHİNSEL, RUHSAL, DAVRANIŞSAL BOZUKLUKLAR
(Engellilik
oranları belirtilere göre değil, işlevsellik düzeylerine göre verilir.)
Şimdi bu rahatsızlıklara verilen engellik oranlarına bakalım
A- Zekâ İşlev bozuklukları
1-Sınırda mental kapasite (IQ: 70-80) 25
2-Hafif (IQsu: 50-69) 50
3-Orta (IQ: 35-49) 70
4-Ağır (IQ: 20-34) 90
5-Çok ağır (IQ: 20’nin altında) 100
Erken çocukluk
döneminde (0-6 yaş) bilişsel işlevler, IQ puanı ile değil, etkinlik ve katılım
zorlukları ve kısıtlılıklarının düzeyleri ilgili uzmanlar tarafından, öncelikle
aile ve çocuğun katılımı ile klinik değerlendirme yapılarak değerlendirilir.
Uzmanın çocuğu, ailesi ve yaşadığı ortam ile birlikte ele alarak yapacağı “aile
merkezli işlevsel değerlendirme” ayrıntılı teşhis ve sınıflandırma için
esastır. Klinik değerlendirmenin güvenilirliği ve geçerliliğinin sağlanması
için ek olarak standart testlerin bilişsel bölümleri kullanılır.
Kullanılabilecek
değerlendirme araçları bilimsel yazında yer alan, güvenirlik, geçerlilik ve
norm çalışması yeterli olan ve işlevsel yetileri değerlendiren araçlar
olmalıdır[1].
Bu testlerin yukarıda belirtilen IQ puanına eşdeğer puan aralıklarında Özür
Oranı verilir.
Bilişsel alanlarda
kaybı olan çocuklarda teşhis bölümüne işlev kaybının düzeyini açıklayan klinik
değerlendirme bulgularının da yazılması gerekir. Bu yaş grubunda “zeka
geriliği” tanısı/terimi kullanılmaz; “BİLİŞSEL GELİŞİMDE GECİKME” tanısı/terimi
kullanılır.
ZİHİNSEL RAHATSIZLIKLARDAN en sık görüleni ŞİZOFRENİ
Şizofreni, bireylerin gerçekliği anormal olarak
yorumladıkları ve gerçek ile gerçek dışını birbirinden ayıramadıkları ciddi bir
zihinsel bozukluğa verilen isimdir.
Şizofreni (Paranoid, hebefrenik, katatonik, ayrışmamış, basit tip şizofreni ile post-şizofrenik depresyon ve kalıntılı şizofreni gibi çeşitleri vardır )
1-Tedaviyle
çalışabilen
45
2-Tedaviye rağmen çalışma
olanağı olmayan
80
(manik, depresif ve karışık tip)şizofrenide
1-Tedaviyle
çalışabilen
45
2-Tedaviye rağmen çalışma
olanağı olmayan
80
**********************************************************************************
Sanrısal bozukluklar (paranoya, paranoid psikoz, parafreni tanılarını
içerir)
1-Tedavi ile işlevselliği tam
düzelen
0
2-Tedaviyle çalışma olanağı
veren
40
3-Tedaviyle çalışma olanağı
vermeyen
70
Atipik veya başka türlü adlandırılamayan psikozlar
1-Tedaviyle işlevselliği tam
düzelen
0
2-Tedaviyle çalışma olanağı
veren
45
3-Tedaviyle çalışma olanağı
vermeyen
80
Yaygın gelişimsel bozukluklar
1-Asperger
Sendromu
40
2-Disintegratif psikoz
___80
3-Rett Sendromu
___80
4-Atipik otizm (başka türlü
adlandırılamayan yaygın gelişimsel bozukluk) 40
5-Otizm*
80
*Beraberinde var olan bozukluklar
ayrıca değerlendirilir.
GEÇİCİ FONKSİYON KAYBINA
NEDEN OLAN RUHSAL HASTALIKLAR
Bu gruptaki hastalıklar 1 yıl sonra kontrol gerektirir. Engellik oranları belirtilere göre değil, işlevsellik düzeylerine göre verilir.
A- Beyin Hasarı, Beyin İşlev Bozukluğu ve Bedensel Hastalıklara Bağlı Ruhsal Bozukluklar (organik hallusi nozis, organik duygudurum bozukluğu -manik, depresif karışık ve bipolar tiplerini içerir-, organik sanrılı bozukluk, organik bunaltı bozukluğu)
1-Tedavi
ile işlevselliği tam düzelen
0
2-Tedavi
ile işlevselliği kısmen düzelen
40
3-Tedavi
ile işlevselliği düzelmeyen 60
B- Beyin Hasarı, Beyin İşlev Bozukluğuna Bağlı Davranış Bozuklukları (organik kişilik bozukluğu
-frontal lob sendromunu içerir-, beyin sarsılması sonrası-post kontüzyonel sendrom-)
1-Tedavi
ile işlevselliği tam düzelen
0
2-Tedavi
ile işlevselliği kısmen düzelen
(40)
3-Tedavi
ile işlevselliği düzelmeyen
70
C- Duygudurum Bozuklukları
a.Manik nöbet, bipolar duygudurum bozukluğu, yineleyici depresyon, kronik depresyon
1-Tedavi
ile işlevselliği tam düzelen
0
2-Tedavi
ile işlevselliği kısmen düzelen
40
3-Tedavi
ile işlevselliği düzelmeyen 70
b.İnatçı duygudurum bozukluğu (siklotimi, distimi)
1-Tedavi
ile işlevselliği tam düzelen
0
2-Tedavi
ile işlevselliği kısmen düzelen 10
3-Tedavi
ile işlevselliği düzelmeyen
30
D- Nevrotik, stresle ilgili ve somatoform bozukluklar; (yaygın anksiyete bozukluğu, panik bozukluğu, fobi, konversiyon bozukluğu, somatizasyon bozukluğu, hipokondri yazis, Ağır stres tepkisi ve uyum bozukluğu, Dissosiyatif bozukluk )
1-Tedavi
ile işlevselliği tam düzelen
0
2-Tedavi
ile işlevselliği kısmen düzelen
25
3-Tedavi
ile işlevselliği düzelmeyen
50
Obsesif Kompulsif Bozukluk, Travma sonrası stres bozukluğu
1-Tedavi
ile işlevselliği tam düzelen
0
2-Tedavi
ile işlevselliği kısmen düzelen
30
3-Tedavi
ile işlevselliği düzelmeyen
70
E-
Psikoaktif Madde Kullanımına Bağlı Ruhsal ve Davranışsal Bozukluklar (duygulanım bozukluğu, bağımlılık sendromu, alkol ve madde kullanımına bağlı psikotik bozukluk -alkol halusinozisi, alkol paranoyası-)
1-Tedavi
ile işlevselliği tam düzelen
0
2-Tedavi
ile işlevselliği kısmen düzelen
20
3-Tedavi
ile işlevselliği düzelmeyen
35
F- Kişilik bozuklukları
1-Paranoid
kişilik bozukluğu
30
2-Şizoid
kişilik bozukluğu
30
3-Antisosyal
kişilik bozukluğu
30
4-Duygusal
yönden dengesiz kişilik bozukluğu (sınır kişilik bozukluğunu da içerir) 30
5-Narsistik
kişilik bozukluğu
30
6-Şizotipal
kişilik bozukluğu 30
7-Histriyonik
kişilik bozukluğu
15
8-Obsesif
Kompulsif kişilik bozukluğu
15
9-Çekingen
kişilik bozukluğu
15
10-Bağımlı
kişilik bozukluğu
15
G- Cinsel Kimlik Bozuklukları, Cinsel Seçim Bozuklukları (transeksüalizm, fetişizm, gösterimcilik, çocuğa cinsel sevi, sadoma zoizmi içerir)
1-Tedavi
edilebilen
0
2-Tedavi
edilemeyen 15
H-
Özel Öğrenme Bozuklukları (Bu tanı mental retardasyon varlığında
konulamaz)
1-Hafif
20
2-Ağır
(Bu bozukluk nedeniyle ilköğretime devam ettiği ikinci eğitim yılının sonunda
halen okuma yazma öğrenmemiş olması )
30
I
- Dikkat Eksikliği ve Hiperakivite Bozukluğu
1-Tedavi
edilebilen
0
2-Tedavi
edilemeyen
20
**********************************************************************************
Psikolojik sorun belirtileri nelerdir?
Gelişen problemin türüne göre belirti ve bulgular oldukça
değişiklik gösterebildiği gibi birçok psikiyatrik problemde yaygın olarak
gözlemlenen semptomlardan bahsedilebilir. Bunlardan başlıcaları:
·
kas ağrıları
·
yorgunluk, halsizlik
·
umutsuz hisse kapılma
·
kişilerle iletişim kurmaktan kaçınma
·
duş almak ve yemek yemek gibi rutin işleri yapmakta zorlanma
·
iştahsızlık ya da iştahın çok fazla artışı
·
uyku düzeninde bozulma ve uykudan yorgun uyanma
belirtileri olarak sıralanabilir. Bunlardan birkaçı aynı anda
gözlemlenebileceği gibi yalnızca bir belirtinin şiddetli şekilde gözlenmesi de
mümkündür. Bu durumda kişinin psikojik olarak doğru biçimde değerlendirilmesi
için psikolojik problemleri ortaya çıkaran nedenler ve psikolojikproblem çeşitleri hakkında doğru bilgiye sahip olmak gerekir
Psikolojik
problemlerin nedenleri nelerdir?
Psikolojik problemlerin gelişimi ve seyri kişinin algılama
biçimine, geçmiş yaşam deneyimlerine ve beklentilerine göre fazlasıyla
değişiklik gösterdiği gibi ortaya çıkış nedeni de kişiden kişiye farklılık
gösterir. Ancak bazı problemlerin yaygın olarak belirli sebeplerden dolayı
ortaya çıktığı ve benzer belirtiler ile seyrettiği söylenebilir. Örneğin; Mevsimsel
Depresyon rahatsızlığı hemen herkeste sonbahar ve kış mevsimlerinde görülen,
güneş ışığından mahrum kalmaya bağlı olarak geliştiği düşünülen bir problemdir.
Kişilerde yaygın olarak gözlenen mevsimsel depresyon belirtileri
genellikle iştah artışı ya da azalışı, uyku düzensizliği, kişisel
bakımda bozulma, konsantrasyon bozukluğu ve uzun süreli umutsuzluk hissi
gibi belirtiler olarak ortaya çıkar. Belirtilerin büyük oranda ortak olduğu
mevsimsel depresyon problemi için en etkili tedavi yönteminin ise ışık
terapisi olduğu söylenebilir.
Psikiyatrik
problem çeşitleri nelerdir?
Dünya Sağlık Örgütü tarafından 250’ye yakın psikolojik
sağlık problemi belirlenmişse de günümüzde en yaygın karşılaşılan psikolojik
problemler panik atak, depresyon ve anksiyete
bozukluğu olarak sıralanabilir
Psikiyatri ilacı kullanan veya psikiyatiden engelli raporu olanlar ruhsal ve davranışsal
problemlere verilen engel oranlarından haberdardırlar fakat günümüzde birçok ruhsal
davranışsal bozuklu yaşayn kişi yaşadıkları bu hastalıklara rağmen engelli
raporu alabileceklerini bilmememktedirler,bugün kü konumuzda bunu
işleyeceğiz,az sonra sıralayacagım sorunlardan birini yaşıyorsanız siz de
engelli raporu alabilir ve bunun getirilerinden yararkanabilirsiniz,eğer
şimdiye kadar psikiyatri bölümüne gitmediyseniz sorunlarınızı yprumlara yazarak
hangi klasmana girdiğinizi bizden öğrenebilirsiniz ve ne kadar oran
alabileceğinizi tahmini öğrenebilirsiniz,sağlıcakla kalınız…
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder